เมื่อสมองคนเราเกิดมามีสมองไม่เหมือนกัน แสดงว่าเราเก่งไม่เท่ากันงั้นหรือ...

Learning How To Learn เป็นหนังสือที่สอนเราเกี่ยวกับการทำงานทำงานของสมองและการเรียนรู้อย่างถูกวิธี เมื่อเราเข้าใจสมองของตนเอง เราก็จะสามารถเรียนรู้ในแบบของเราเองได้

Chapter 1 ปัญหาเรื่องความชอบ

• เราสามารถเรียนรู้สิ่งที่ไม่ถนัดได้ ถ้าเข้าใจการเรียนรู้ที่ถูกวิธี
  • คนเขียน ตอนเด็กไม่ชอบคำนวณ ปัจจุบันเป็น ดร. สอนคำนวณ
• การเรียนรู้ที่ถูกวิธีสามารถลดเวลาในการเรียนรู้ได้
• เราสามารถปรับเปลี่ยนสมองของตัวเองได้
• ควรอ่านภาพรวมของบทเรียน สเหมือนการเปิดแผนที่ของหนังสือ เพื่อเป็นการบอกสมองเป็นนัยๆ ว่าต้องเจอกับอะไรบ้าง ช่วยในการจัดระเบียบความคิด
  • ดูคำตัวหนา ตัวเน้น สรุปท้ายบท

Chapter 2 ง่ายเข้าไว้

• การทำงานของสมองแบ่งเป็น 2 โหมด
  • โหมดโฟกัส (Focused Mode)
    • เปิดใช้งานเมื่อเพ่งสมาธิ
    • หลุดง่าย แต่กลับมายาก
    • ความคิดวิ่งเป็นพื้นที่แคบๆถี่ๆ
  • โหมดผ่อนคลาย (Diffused Mode)
    • เปิดใช้งานเมื่อผ่อนคลาย
    • โหมดจินตนาการ
    • ความคิดวิ่งไหลไปทั่วสมอง
    • ใช้ความคิดแก้ปัญหาอยู่เบื้องหลัง
• เมื่อใช้งานโหมดโฟกัวแล้วยังแก้ปัญหาไม่ได้ ลองให้โอกาสโหมดพักผ่อนดู
• เราไม่ควรทำงานหลายสิ่งพร้อมกัน

Chapter 3 เดี๋ยวฉันจะทำ สัญญาเลย

• ทุกคนมีซอมบี้อยู่ในสมอง
  • ซอมบี้คือนิสัยอัตโนมัติของเราที่ทำบางอย่างโดยไม่รู้ตัว
    • เช่น เล่นโทรศัพท์ยามว่าง
  • ซอมบี้มีทั้งดีและไม่ดี
    • ลดซอมบี้เลว เพิ่มซอมบี้ดี
• การผลัดวันประกันพรุ่ง
  • เวลาต้องทำในสิ่งที่ไม่อยากทำจะทำให้เรารู้สึกเจ็บปวด
    • เพราะเมื่อเราทำในสิ่งที่ไม่อยากทำ เปลือกสมองจะสว่าง
    • แต่เมื่อทำไป 10 - 20 นาที ความเจ็บปวดจะเริ่มลดลง
    • https://www.youtube.com/watch?v=OG9eq8xqW6A
  • 2 ถึง 3 นาที อาจจะฟังดูน้อย แต่จะสร้างผลกระทบที่มากขึ้นเมื่อติดเป็นนิสัย
  • จะทำให้ลดเวลาการเรียนรู้ลง
  • ถ้าอยากผลัดวันประกันพรุ่ง ให้เปลี่ยนเป็นพักแล้วค่อยทำจะดีกว่า
  • แก้ได้จาก การทำ โพโมโดโร และ เพิ่มซอมบี้ที่ดี
• โพโมโดโร มะเขือเทศ
  • ทำงาน 25 พัก 5 นาที
  • ช่วยในการเพ่งสมาธิ
  • สิ่งสำคัญ ต้องมีสมาธิตอนทำงาน ลดสิ่งรบกวน
  • สิ่งที่สำคัญไม่แพ้กันคือ รู้ว่าตอนไหนควรพัก และให้รางวัล
  • เวลาสามารถเพิ่มลดได้ ตามความเชี่ยวชาญ
  • ใจลอยเป็นเรื่องปกติ จดสิ่งที่ใจลอยถึง แล้วทำเมื่อพัก
• อ่านภาพรวม อ่านแบบระมัดระวัง ทบทวนทันที จะช่วยให้เข้าใจสิ่งที่เรียนรู้ได้ดีขึ้น

Chatpter 4 เรียนรู้เรื่องข้อต่อสมองและมาสนุกกับมนุษย์ต่างดาวกัน

• ส่วนประกอบที่สำคัญ เซลล์ประสาท ได้แก่ nucleus ⇒ ตา, dendrite spine ⇒ ขา, and axon ⇒ มือ
• เซลล์ประสาทส่งสัญญาณระหว่างกันโดยการใช้ axon ช๊อต dendrite spine ผ่านช่องแคบเล็กๆ เรียกว่า synapse และ การช๊อตนี้เองคือ กระแสความคิด

• เราสามารถเพิ่มความสามารถของเซลล์ประสาทให้ทรงพลังขึ้นได้ ผ่านการเรียนรู้
  • ยิ่งเรียนรู้มากขึ้น เซลล์ประสาทจะแข็งแกร่งมากขึ้น ทำให้ส่งผ่านความคิดได้ดีขึ้น
  • ยิ่งเราเรียนรู้มากขึ้น เซลล์ประสาทจะเพิ่มจำนวนมากขึ้น ทำให้ข้อต่อสมองแข็งแกร่งขึ้น
• ความคิด และ ข้อต่อสมอง เปรียบได้กับ หนู และ ถนน ทุกครั้งที่หนูวิ่งผ่าน ถนนก็จะแข็งแรงและกว้างขวางมากขึ้น ทำให้สามารถวิ่งผ่านง่ายขึ้นด้วย
• อุปมาอุปมัย หรือ การเปรียบเทียบ เป็นวิธีการที่ดีในการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ โดยการเปรียบ สิ่งที่ไม่รู้ กับ สิ่งที่รู้อยู่แล้ว ทำให้เราสามารถต่อยอดความรู้โดยใช้ข้อต่อสมองชุดเก่า
• คนเราชอบหาข้ออ้างสำหรับการเรียนรู้สิ่งใหม่ ทั้งที่จริงแล้ววิธีเดียวที่จะเพิ่มความสามารถของสมองได้ คือการเรียนรู้เท่านั้น

Chapter 5 อีกด้านหนึ่งของโต๊ะครู

• แม้แต่คุณครูที่เก่งกาจ ก็มีเรื่องที่ไม่ถนัดเหมือนกัน
• บทนี้หลักๆจะเป็นเล่าเรื่องของอาจารย์คนหนึ่งที่ไม่ถนัดวิชาเคมี เขาจึงเริ่มเรียนวิชาเคมีกับเด็กนักเรียนของตัวเอง
• เขาค้นพบว่านักเรียนของเขาเก่งกว่าเขาในเรื่องนี้ ทำให้เขาเข้าใจว่าการเรียนรู้ใหม่นั้นยากเสมอ
• เขาเรียนรู้จนจบโดยใช้เทคนิคที่มีในหนังสือเล่มนี้จนสอบผ่าน
  • โพโมโดโร
  • อ่านภาพรวม ทบทวนทันที
  • ออกกำลังกายบ้าง
  • ค้นหาข้อมูลเพิ่มเติมผ่านอินเทอร์เน็ต
  • ขอความช่วยเหลือจากคนอื่นเมื่อติดขัด

Chapter 6 เรียนขณะหลับ

• เมื่อเรียนรู้สิ่งใหม่ เดนดริกสไปน์จะออกออกจากเซลล์ประสาท แต่มันจะเจริญเติบโตจริงๆ เมื่อนอนหลับ นั้นคือการปลูกสมอง
• การนอนหลับก็เหมือนการรอปูนให้แห้งก่อนวางอิฐก่อนใหม่ลงไป วิธีนี้จะทำให้ได้ผนังความรู้ที่แข็งแรง ทนทาน มากกว่าการที่ยัดความรู้ในทีเดียว สุดท้ายผนังก้จะถล่ม
• การหยุดพักเพื่อทบทวน เป็นวิธีการที่ดีในการเรียนรู้ ลองทบทวนสิ่งที่เรียนรู้ผ่านการเล่าให้คนอื่นฟัง เทคนิคนี้ชื่อว่า เทคนิคไฟยน์แมน
• ยิ่งเรียนรู้มาก ข้อต่อสมองก็แข็งแรงมาก แต่ถ้าไม่หยุดทบทวน อาจจะต้องเริ่มต้นใหม่ เพราะเดนดริกสไปน์ที่ไม่ได้ใช้ จะโดนกำจัด

Chapter 7 กระเป๋านักเรียน ตู้ล็อคเกอร์ และปลาหมึก

• ความทรงจำมี 2 แบบ ควาทจำที่กำลังใช้งาน กับ ความทรงจำระยะยาว
• ความทรงจำที่กำลังใช้งาน เปรียบเหมือนกระเป๋านักเรียน ที่มีปลาหมึกอยู่ข้างใน (กลีบสมองส่วนหน้า เหนือลูกตา) มันเล็ก แต่เบาพกพาง่าย หยิบใช้ได้ตลอดเวลา โดยที่ปลาหมึกข้างในมีหนวดยื่นออกมาปกติ 4 หนวด บ้างก้ 3 บ้างก้ 6 คอยหยิบจับสิ่งต่างๆ บางครั้งก้หยิบจับแน่น บางครั้งก้ลื่นปล่อยสิ่งต่างๆหลุดไป
• ปกติหนวดจะจับสิ่งต่างๆได้ประมาณ 10 -15 วินาที เว้นแต่จะเพ่งสมาธิให้นานขึ้น ปลาหมึกพวกนี้จะกระฉับกระเฉงตอนที่เพ่งสมาธิ และจะง่วงเมื่อเข้าโหมดพักผ่อน ในโหมดพักผ่อน หนวดปลาหมึกจะคว้าจับข้อต่อสมองไปเรื่อยๆแบบสุ่ม ทำให้เกิดความคิดสร้างสรรค์
• ส่วนความทรงจำระยะยาว (อยู่เป็นจุด กระจายทั่วสมอง) เปรียบเหมือนตู้ล็อกเกอร์มัน กว้าง ใหญ่ และจุ ข้อเสียคือ มันหนัก ไกลต้องเดินไปเอา และบางครั้งก้หาของไม่เจอ

Chapter 8 กลเม็ดเคล็ดลับสร้างความจำ

• ความทรงจำระยะยาวแบ่งเป็น 2 แบบ คือ ข้อเท็จจริงนามธรรม และ รูปภาพ ซึ่งเก็บใน หลอดยาสีฟันในล็อคเกอร์ และ ตัวล็อคเกอร์เอง ตามลำดับ
• ข้อเท็จจริงนามธรรม นั้นเก็บในหลอดยาสีฟัน มันทั้งเล็ก ใส่ และ นำออกยาก กลับกัน รูปภาพนั้นแค่แปะไว้ที่ผนังก็จบ
• มนุษย์เรานั้นสามารถจดจำรูปภาพได้ดีกว่า ข้อเท็จจริง เนื่องจากสมัยก่อนเราต้องจดจำที่อยู่อาศัยของเราว่าอยู่ตรงไหนมมากกว่าการจำชื่อประเภทหิน เราเรียกสิ่งนี้ว่า ความทรงจำเชิงพื้นที่และระยะทาง
• แม้แต่คนที่ความจำไม่ดี ก็สามารถกลายเป็นคนที่มีความจำเป็นเลิศได้ ถ้าเข้าใจกระบวนการจำ
• เทคนิคฝึกฝนความจำ 5 วิธี
  • ตั้งใจ จดจ่อ - สำคัญมาก เราต้องกระตุ้นตัวเองว่า สิ่งต่อไปนี้นั้นสำคัญ
  • ฝึกฝน - ไม่มีการเรียนรู้ใด ที่เก่งได้โดยปราศจากการฝึกฝน
  • จดจำเป็นรูปภาพ - เราจดจำรูปภาพได้ดีกว่า
  • นำภาพ มาเชื่อมโยงกับสิ่งที่รู้อยู่แล้ว - ทำให้ง่ายต่อการเอาข้อมูลเข้าสู่สมอง
  • ทบทวน - 4 ขั้นตอนแรกช่วยเอาความรู้เข้าสมองได้ง่ายขึ้น ขั้นตอนนี้คือการที่เราจะจำมันได้จริงๆ
• เทคนิควังความทรงจำ
  • นึกถึงสถาณที่ ที่คุ้นเคย เช่นบ้าน ห้องของตัวเอง โรงเรียน
  • วางสิ่งที่ต้องจำไว้ในสถาณที่นั้นๆ
  • เราสามารถมีวังความทรงจำได้หลายวัง ตามจำนวนเรื่องที่ต้องการจำ
• เทคนิคช่วยจำ
  • แต่งเพลง
  • อุปมา อุปมัย - ง่ายต่อการเรียนรู้สิ่งใหม่เชื่อมโยงกับสิ่งที่รู้อยู่แล้ว
  • คิดว่าตัวเองเป็นสิ่งนั้น
  • จดบันทึก
  • ฝึกเล่าให้คนอื่นฟัง
• การจดจำเป็นรูปภาพ จะดีมากขึ้นถ้า ภาพนั้นเคลื่อนไหว หรือ แปลกประหลาด ยิ่งภาพนั้นเว่อร์เท่าไหร่ ยิ่งจำได้ดี

Chapter 9 ข้อต่อสมองกับการถอยรถไม่ให้ตกคลอง

• การเรียนรู้ครั้งแรกนั้นยากเสมอ แต่พอข้อต่อสมองเราแข็งแรง เราสามารถทำมันได้โดยไม่ต้องใช้สมาธิมาก
• ปลาหมึกในกระเป๋านักเรียนจะใช้หนวดของมันเอื้อมผ่านสมองเข้าไปในล็อดเกอร์ เพื่อคว้าจับข้อต่อสมองในนั้น ตอนนี้เราได้ทำการเชื่อมต่อความทรงจำระยะยาวไปที่ความจำที่กำลังใช้งานแล้ว
• คนที่ฉลาดนั้นล้วนมีข้อต่อสมองที่แข็งแรงมาก หมายความว่าปลาหมึกสามารถคว้าจับข้อต่อสมองเดียวที่ร้อยเรียงยาวเหยียด ด้วยการใช้หนวดเพียงหนวดเดียวเท่านั้น ทำให้ยังเหลือหนวดที่ว่างอยู่ไว้เกี่ยวข้อต่อสมองอันอื่น ซึ่งเป็นเหตุผลว่าทำไมบางคนถึงสามารถใช้ความคิดที่ซับซ้อนได้
• สมองเราไม่เหมาะกับการทำงานหลายอย่างพร้อมกัน ปลาหมึกที่เสียสมาธิจากการหยิบข้อต่อสมองอย่างหนึ่งไปอีกอย่างหนึ่ง มันจะเหนื่อยล้าและไม่มีประสิทธิภาพ
• เวลาเราทำงานไป ฟังเพลงไป แม้จะไม่ได้ตั้งใจ แต่เราจะเสียหนวดปลาหมึกหนึ่งหนวด ไปใช้ในการฟังเพลง
• การเรียนรู้ที่ถูกต้องคือการลงมือทำ อย่าเอาแต่ทำความเข้าใจในหัว เวลาไฟไหม้ เราอยากได้นักดับเพลิงที่เคยดูคนอื่นช่วย หรือ คนที่เคยช่วยคนจริงๆละ

Chapter 10 หาเพื่อนเรียนในชมรมและกลุ่มต่างๆ

• หาเพื่อนที่ชื่นชอบเหมือนคุณแล้วเรียนรู้ไปด้วยกัน
• ความรู้อย่างหนึ่งสามารถช่วยในการเรียนรู้อีกอย่างหนึ่งได้

Chapter 11 มาเพิ่มขนาดสมองของคุณกันเถอะ

• การเรียนรู้ที่แท้จริง มาจาก การลงมือทำ เท่านั้น จะเก่งได้ต้องฝึกให้มากพอ
• เราสามารถเอาดีได้หลายเรื่อง เพราะเราสามารถต่อยอดความรู้จากความรู้ที่มีอยู่แล้วได้
• การออกกำลังกายมีผลต่อการเรียนรู้เป็นอย่างมาก
  • เพิ่มสาร BDNF ซึ่งเป็นอาหารของสมอง ส่งผลต่อการเจริญเติบโตของเซลล์ประสาท
  • เพิ่มฮอร์โมนโดพามิน
  • วันหลังถ้าการเรียนติดขัด ลองออกไปวิ่งดู
• กินอาหารที่มีประโยชน์ หลีกเลี่ยงอาหารปลอม จำพวกอาหารแปรรูป
• เรียนรู้จากสื่อออนไลน์

ตอนนี้เอาไว้เท่านี้ก่อน ไว้จะมาสรุปเพิ่มนะครับผม...